مقایسۀ شباهت‌های پیرنگ رمان کیمیاگر اثر پائولوکوئیلو و داستان «زمزم» اثر رضا امیرخانی

پژوهش و مقایسۀ تطبیقی آثار ادبی، خصوصاً در حوزۀ ادبیّات داستانی، از مهم‌ترین رویکردهای نقد و تحقیق ادبی به شمار می‌آید. هدف مقالۀ حاضر بررسی شباهت‌های پیرنگ داستانی رمان کیمیاگر اثر کوئیلو و داستان «زمزم» اثر رضا امیرخانی است. تشابهات‌ بسیاری در ساختار این دو روایت داستانی وجود دارد که برخی از آن‌ها را می‌توان در آثار دیگری نظیر مثنوی مولوی، دیوان شمس، مقالات شمس، منطق الطّیر عطّار، عجایب نامۀ محمّد بن محمود همدانی و... نیز جست‌و‌جو کرد. برخی از وجوه مشترک در آثار یادشده را می‌توان این‌گونه برشمرد: شوق طلب و حرکت در جهت هنجارهای مسلّط جامعه، وجود عشق‌های تکامل‌نیافته در دیگران، نقش خواب و رؤیای صادقه در پیرنگ داستان‌ها، وجود حقیقت برتر و فرامادّی و کشف آن در آخر داستان‌ها و... نقاط مشترکی نیز به صورت خاصّ در دو داستان اصلی دیده می‌شود؛ از جمله: تشابه در جنسیّت و طیفِ سنّی شخصیّت­های اصلی، اشتیاق درونی و خودجوش شخصیّت­ها در جهت نیل به علاقه‌های شخصی بدون عافیت‌اندیشی و سودجویی، جزئی‌نگری نویسندگان در معرّفی شخصیّت­های فرعی، حضور انسان‌های معنوی و تأثیرگذار، پرداختن به مقولۀ عرفان در دنیای نوین و...